متروکه شدن کالا درگمرک به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد. از میان تمامی دلایل متروکه شدن کالاها در گمرک باید به عدم نقدینگی صاحب کالا اشاره کنیم. می توان با روش های مختلفی کالای متروکه را نگهداری نموده و ترخیص کرد. اما در صورت عدم ترخیص کالا، کالای وارداتی به فروش خواهد رسید.
منظور از متروکه شدن کالا در گمرک چیست؟
کالایی که وارد گمرک می شود باید در یک مدت زمان قانونی ترخیص گردد. در صورتی که چنین اتفاقی رخ ندهد، کالا در گمرک متروکه خواهد شد. البته باید بدانید که تفاوتی بین کالاهای وارداتی و صادراتی وجود ندارد. هر دوی این کالاها ممکن است درگیر شرایط متروکه شدن شوند. اما اجازه دهید بیشتر با متروکه شدن کالا در گمرک آشنا شوید.
در صورتی که کالایی وارد گمرک شود و به مدت 4 ماه ترخیص نشود، یا این که صاحب کالای مورد نظر برای ترخیص کالا و انجام تشریفات گمرکی مراجعه نکند، کالا متروکه می شود. البته این مدت زمان در فرودگاه ها دو ماه بوده و در مکان های گمرکی دیگر 4 ماه است. اما به طور کلی اگر کالایی پس از گذشت این مدت زمان ترخیص نشود، اصطلاحا با مسئله متروکه شدن کالا در گمرک مواجه خواهد شد.
دلایل بسیار وجود دارد که یک کالا در گمرک متروکه می شود. از جمله این دلایل باید به کمبود نقدینگی صاحب کالا برای ترخیص کالای مورد نظر از گمرک اشاره کنیم. در صورتی که تاجر پس از واردات کالای خاصی نقدینگی لازم برای ترخیص کالا را نداشته باشد، عملا اقدام به ترخیص کالا از گمرک نکرده و به این ترتیب منجر به متروکه شدن کالا در گمرک می شود.
شرایط متروکه شدن کالا در گمرک چیست؟
واردات و صادرات کالا فرایند پیچیده ای دارد. یکی از این مراحل، ترخیص کالا در مدت زمان مشخصی پس از وارد کردن کالا به کشور است. در صورتی که تاجر یا بازرگانی به دلایل مختلفی اقدام به عدم ترخیص کالای خود از گمرک نماید، کالا در انبار گمرک متروکه خواهد شد. صاحبان کالا موظف به ترخیص کالا در مدت زمان تعیین شده از سوی گمرک( 2 تا 4 ماه) هستند.
البته در صورتی که شرکت های حمل و نقل و صاحب کالای وارداتی دلیل موجهی برای عدم ترخیص کالای خود داشته باشد، می تواند برای جلوگیری از متروکه شدن کالا در گمرک اقدام به پرداخت هزینه انبارداری نموده و برای مدت زمان مشخصی همچون 2 ماه کالای خود را در انبار گمرک نگهداری کند. اما در صورتی که این کالای مورد نظر در زمان تعیین شده ترخیص نشود، گمرک می تواند به یکی از روش های حراج، خرده فروشی و مزایده کتبی اقدام به فروش کالا نماید.
لازم است به این مسئله نیز اشاره کنیم که در برخی مواقع کالا مشمول مقررات متروکه شدن کالا در گمرک نمی گردد. این مسئله زمانی رخ می دهد که گمرک نظر قطعی در خصوص کالای وارداتی اظهار نکرده باشد، یا صاحب کالا یک ماه بعد از صدور سند ترخیصی، کالای خود را از انبار گمرک خارج کند، یا کالا با توافق کتبی صاحب کالا از مرجع تحویل گرفته شده باشد.
در چنین شرایطی کالا مشمول مقررات متروکه شدن کالا در گمرک نمی شود و صاحب کالا می تواند پس از مدت زمان تعیین شده اقدام به ترخیص کالای خود از گمرک نماید.
آیا صاحب کالای متروکه می تواند به گمرک اعتراض کند؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم بله. صاحب کالا می تواند در صورت ضبط کالای وارداتی توسط گمرک به این مسئله اعتراض نماید. برای اقدام به اعتراض متروکه شدن کالا در گمرک، صاحب کالا باید مراحل زیر را سپری کند:
- اعلام مراتب اعتراض نسبت به ضبط کالای وارداتی از سوی گمرک در طی 15 روز با مراجعه به مراجع قضایی و ارائه گواهی.
- مراجعه به مراجع قضایی در محل سکونت صاحب کالا، ظرف 2 ماه از تاریخ ابلاغ صورتجلسه ضبط کالا توسط گمرک.
البته لازم به ذکر است که اگر کالای متروکه در گمرک از نوع کالاهای ممنوعه باشد، گمرک باید توسط ارزیابان اقدام به تنظیم صورت مجلس ضبط کالای ممنوعه نماید. یا این که در صورت نامعلوم بودن صاحب کالای ممنوعه، اقدام به درج صورت مجلس ضبط کالا در روزنامه کثیرالانتشار نماید. در صورتی که صاحب کالا مشخص باشد نیز گمرک می تواند با ارسال ابلاغ به صاحب کالا او را از ضبط ومتروکه شدن کالا در گمرک مطلع سازد.
هزینه انبارداری کالاهای متروکه چقدر است؟
تمام کالاهایی که توسط صاحبان به دلایل مختلفی ترخیص نمی شوند، به انبار گمرک منتقل می شوند. در صورتی که هزینه انبارداری توسط صاحب کالا پرداخت شده باشد، انباردار به مدت 2 ماه کالا را در گمرک نگهداری خواهد نمود. اما در صورت عدم مراجعه صاحب کالا به گمرک، سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی در گمرک تنها به مدت 5 ماه هزینه متروکه شدن کالا در گمرک و نگهداری این کالاها در انبار را می پردازد.
در صورتی فرایند ترخیص کالا و فروش آن بیشتر از 6 ماه به طور انجامد، سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی هزینه های جانبی از جمله انبارداری اضافی را پرداخته و در زمان مناسب اقدام به فروش کالاهای مورد نظر می نماید. البته اگر پیش از فروش کالا توسط این سازمان صاحب کالا به گمرک مراجعه نماید، می تواند پس از تسویه حساب و پرداخت هزینه های کالای متروکه اقدام به ترخیص آن نماید.
انواع روش های فروش متروکه شدن کالا در گمرک
به طور کلی کالاهای متروکه در گمرک به تشخیص گمرک، با روش های مزایده کتبی، حراج و خرده فروشی به فروش می رسند. سازمانی که وظیفه فروش این دسته از کالاهای متروک شده در گمرک را دارد، سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی است. این سازمان کالاهای ضبطی و متروکه را با پرداخت هزینه های حمل و نقل، بیمه و دیگر هزینه ها سپرده کرده و در صورتی که صاحب کالا ظرف مدت 2 سال با ارائه اسناد مناسب برای ترخیص کالا اقدام نکند، اقدام به فروش کالا می نماید.
پس از متروکه شدن کالا در گمرک و دریافت سازمان جمع آوری، این کالا به فروش رسیده و حاصل فروش کالاهای متروکه به این صورت محاسبه می شود. ابتدا حق الزحمه کارشناسان سازمان پرداخت می شود، پس از آن بدهی های صاحب کالا به گمرک پرداخت می شود که مشمول حقوق گمرکی، عوارض حمل داخلی و هزینه های گمرک می شود.
در نهایت نیز مبلغ باقی مانده توسط سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی به مدت 2 سال در یک حساب موقتی به نام صاحب کالا سپرده گذاری می شود. در صورت عدم مراجعه صاحب کالا در طی این مدت زمان، مبلغ باقی مانده از فروش کالا به حساب خزانه دولت واریز خواهد شد.
پس باید بگوییم کالاهایی که در گمرک متروکه می شوند و توسط صاحب کالا ترخیص نمی شوند، پس از گذراندن یک دوره و پروسه قانونی ممکن است توسط سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی به فروش برسد. لازم است صاحب کالا تمامی شرایط لازم را برای واردات کالا در نظر گرفته و سپس اقدام به واردات و صادرات کالا نماید.
برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره ی رایگان به دفتر حقوقی بهرام کنعانی مراجعه کنید.