امور اداری گمرک شامل ثبت سفارش کالا، بازرسی اسناد و مدارک، بررسی ارزش واقعی کالاها، محاسبه‌ی مالیات و عوارض، محاسبه‌ی بیمه گمرک، صدور پروانه‌های گمرکی، ارزیابی کالاهای وارداتی و صادراتی، ممانعت از ورود و صدور کالاهای ممنوع و ترخیص کالا می‌شود.

آشنایی با امور اداری گمرک

منظور از امور اداری گمرک، امور و وظایفی است که بخش‌های مختلف و ادارات مختلف ارگان گمرک به آن می‌پردازند. وظایف و اختیارات اداره‌ی گمرک ایران در ماده‌ی ۳ قانون امور گمرکی عنوان شده است که در اینجا به تفصیل به آن‌ها می‌پردازیم.

ثبت سفارش کالا در امور اداری گمرک 

در امور اداری گمرک، هر فعال تجاری برای اینکه بتواند به طور قانونی کالایی را وارد کشور کند، نیاز دارد که مجوز ثبت سفارش کالا را از سازمان توسعه و تجارت کشور اخذ نماید. پس از آن، می‌تواند فرایند ثبت سفارش کالا را از طریق سامانه‌ی جامع تجارت به شکل الکترونیکی انجام دهد.

برخی از اطلاعات لازم برای ثبت سفارش در سامانه‌ی جامع تجارت شامل مرز وارداتی کالا، اطلاعات پروفرما یا پیش فاکتور، اطلاعات حمل کالا، مشخصات کالا و مجوزها و استانداردهای لازم برای واردات می‌باشد.

بازرسی اسناد  و مدارک

منظور از بازرسی اسناد در امور اداری گمرک، بررسی و رسیدگی به اظهارنامه ها و اسناد مرتبط با آن‌ها است، به لحاظ اینکه نقص نداشته باشند و دقیق باشند، تمامی تاییدیه‌ها و مجوزها را گرفته باشند و اطلاعات داخل اظهارنامه‌ها با اطلاعات معاملات و اطلاعات پرداخت عوارض و مالیات مطابقت داشته باشد.

بررسی ارزش واقعی کالاها

در امور اداری گمرک، ارزش یک کالا برابر با هزینه‌ای است که خریدار برای خرید آن کالا در مبدا پرداخت کرده است. البته هزینه‌ی بیمه، حمل و نقل و افتتاح اعتبار همگی به آن اضافه می‌شوند و جزو ارزش کالا به حساب می‌آیند.

محاسبه‌ی مالیات و عوارض

محاسبه‌ی مالیات و عوارض زیر شاخه‌ی ارزش واقعی کالا قرار می‌گیرد. هر کالایی که به کشور وارد می‌شود، اداره‌ی گمرک اختیار آن را دارد که پنج دهم درصد از ارزش ریالی کالا را به عنوان حق بیمه دریافت کند. همچنین به محض ورود کالا به کشور چهار درصد از ارزش ریالی آن به عنوان مالیات علی الحساب دریافت می‌شود که به آن حقوق گمرکی می‌گویند.

علاوه بر این ۹ درصد از مالیات بر ارزش افزوده از کالاهای فرهنگی و درصدی هم به عنوان عوارض هلال احمر با توجه به ماهیت و نوع کالا دریافت می‌شود.

محاسبه‌ی بیمه در امور اداری گمرک

در طی مدت زمانی که ترخیص کالا انجام می‌شود، گمرک کالا را در انبار خود حفظ و نگهداری می‌کند. تا اتمام مراحل ترخیص کالا، چنانچه حوادثی مانند سیل، زلزله، آتش سوزی و هر اتفاق دیگری باعث وارد شدن آسیب و ضرر به کالا شود، خسارت‌های ناشی از آن توسط گمرک پرداخت و جبران می‌شود. مدت زمانی که گمرک کالا را در انبار خود حفظ و نگهداری می‌کند، نهایت تا سه ماه است. چنانچه کالا در این زمان ترخیص نشود، مشمول قانون متروکه خواهد بود.

صدور پروانه‌های گمرکی – بهرام کنعانی

 منظور از پروانه‌ی گمرکی در امور اداری گمرک، همان سند ترخیص کالا است. دو نوع پروانه‌ی گمرکی داریم. یکی از آن‌ها مجوزی است که برای ترخیص کالاهای تجاری داده می‌شود و دیگری برای تعویض کالاهای غیر تجاری صادر می‌گردد. نوع دوم پروانه‌ی گمرکی، پته یا پته‌ی مسافرتی نام دارد که برای صدور آن شخص به اظهارنامه و کارت بازرگانی نیاز ندارد، چرا که این سند برای ترخیص کالاهای مسافران و افراد عادی صادر می‌گردد.

ارزیابی کالاهای وارداتی و صادراتی

یکی دیگر از امور اداری گمرک، ارزیابی کالاها است. به این منظور، اداره‌ی گمرک برای اینکه اطمینان حاصل کند که اولا تاجر مقررات گمرکی را اجرا کرده است، ثانیا وجوهی که متعلق به گمرک بوده پرداخت نموده است و در آخر اینکه اطلاعات اظهارنامه و اسناد تاجر صحیح می‌باشد، می‌تواند کالاهای اظهار شده را کنترل نماید. کالاهای مورد نظر به لحاظ تعداد، جنس، وزن، نوع، کشور سازنده، ارزش، تعرفه، تطبیق مشخصات با فاکتورها و داشتن تمامی مجوزهای لازم ارزیابی و بررسی می‌شود.

ممانعت از ورود و صدور کالاهای ممنوع

صادرات و واردات برخی از کالاها به موجب قانون امور گمرکی، آیین نامه‌های اجرایی آن و سایر قوانین مربوط به صادرات و واردات ممنوع هستند. یکی از امور اداری گمرک بررسی این موارد و جلوگیری از صادرات و واردات این کالاهای ممنوع است.

ترخیص کالا در امور اداری گمرک

یکی دیگر از امور اداری گمرک ترخیص کالا است. زمانی که یک فعال اقتصادی تصمیم می‌گیرد، حوزه‌های تجاری خود را گسترش دهد و مبادرت به واردات و یا صادرات کالا کند، می‌‌بایست کالاهای خود را از طریق گمرک خارج و یا وارد نماید. حالا امور اداری گمرک در بخش تشریفات گمرکی چیست؟ تشریفات گمرکی برای صادرات کالا کمی با تشریفات گمرکی برای واردات کالا متفاوت است که هر دو در ادامه به طور مختصر آورده شده‌اند

تشریفات گمرکی برای کالاهای وارداتی:

1. رهاسازی برای مصرف که به معنای پرداخت عوارض و مالیاتی است که توسط گمرک تعیین می‌شود و ترخیص کالا از گمرک بعد از ورود کالا به آن می‌باشد.
2. تهیه اظهارنامه‌ی مبادله‌ی کالا.
3. ذخیره‌سازی پیوندی.
4. پذیرش موقت: یکی از انواع واردات می‌باشد که در آن کالا به مدت محدود وارد کشور می‌شود و پس از آن به یک کشور ثالث صادر می‌گردد. به عنوان مثال، کالاهایی که به طور اختصاصی و انحصاری فقط برای برگزاری یک نمایشگاه وارد کشور می‌شوند و پس از اتمام زمان نمایشگاه از کشور خارج می‌شوند، در این گروه محسوب می‌گردند.
5. ترانزیت تحت کنترل گمرک که به معنای انتقال کالاها زیر نظر اداره‌ی گمرک است.
6. پردازش داخلی: در این نوع از واردات، یک سری مواد اولیه از کشوری دیگر برای اینکه روی آن‌ها برخی تغییرات صورت بگیرد، وارد کشور می‌شوند و پس از اعمال تغییرات، مجدد به کشور اول یا کشور ثالث صادر می‌گردند. به این نوع از واردات، عوارض و مالیات تعلق نمی‌گیرد ولی در امور اداری گمرک ثبت و سوابق آن‌ها نگهداری می‌شود.
7. استفاده‌ی نهایی و اجرای ترخیص کالا از گمرک داخلی.

تشریفات گمرکی برای کالاهای صادراتی:

1. تهیه و تنظیم اظهارنامه و ثبت آن
2. ترخیص کالا از گمرک که به منظور صادرات آن به کشور دیگر صورت می‌گیرد.
3. صادرات موقت که می‌توان گفت برعکس واردات موقت است. در این نوع صادرات کالای شما به کشور دیگری می‌رود تا پس از اعمال تغییرات، مجدد وارد کشور شود یا اینکه به کشور ثالثی فرستاده شود.
4. پردازش بیرونی: در این مورد، مواد اولیه از کشور شما جهت پردازش به کشور دیگری فرستاده می‌شود و پس از اعمال تغییرات، به کشور بازگردانده می‌شود. در این مورد قبل از آن که کالا مجددا وارد کشور شود، مالیاتی برای آن تعیین می‌گردد که با مالیات واردات کالا متفاوت است.
5. ترخیص کالا از گمرک داخلی

جمع بندی

امور اداری گمرک به اختصار شامل موارد زیر است:

1. ثبت سفارش کالا
2. بازرسی اسناد و مدارک
3. بررسی ارزش واقعی کالاها
4. محاسبه‌ی مالیات و عوارض
5. محاسبه‌ی بیمه گمرک
6. صدور پروانه‌های گمرکی
7. ارزیابی کالاهای وارداتی و صادراتی
8. ممانعت از ورود و صدور کالاهای ممنوع
9. ترخیص کالا

برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره ی رایگان به دفتر حقوقی بهرام کنعانی مراجعه کنید.